حيات و بقاي هر جامع در گروه زنجيره‌هايي از ارتباطات است. كتاب نيز يكي از منابع مهم اطلاعات است كه دانش‌هاي مختلف، علوم و فنون و تجربه‌هاي انديشمندان را به آساني در اختيار افراد جامعه و نسل‌هاي آتي قرارمي‌دهد.
كتابخانه ساختماني است كه مجموعه‌اي از كتاب‌هاي چاپي يا خطي و مجلات و روزنامه‌ها و امثا‌‌ل آ‌ن‌ها، نه براي فروش بلكه براي استفاده پژوهند‌گان و مراجعه كنندگا‌ن در آن نگهداري مي‌شود.
واژه کتابخانه ترکيبي اضافي است از دو کلمه‌ي عربي و فارسي کتاب + خانه؛ کتاب واژه هي عربي به معناي نوشته يا چيزي مکتوب و خانه از ريشه‌ي پهلوي "خان" به معناي فضا، مکان و اتاق است. يوناني ها به آن Bibliotheca و رومي‌ها libri مي‌گفتند که از واژه liber به معناي کتاب مشتق شده بود. در انگليسي قرون وسطي به آن librarie و در فرانسه قديم به آن librairie مي‌گفتند. اين واژه با تغييراتي که کرد در انگليسي به library تبديل شد و در بيشتر زبان‌هاي لاتيني و اروپايي از واژه‌هايي مثل bibliotheque ،bibliothekو biblioteca براي آن استفاده مي‌شود. در ايران باستان از اصطلاح "دژنبشت" يا قلعه‌ي کتاب‌ها براي رساندن مفهوم کتابخانه استفاده مي‌شد. در حوزه‌ي فرهنگ اسلامي و عربي از واژه‌هايي مثل بيت الحکمه، دارالحکمه، دارالعلم، خزانه الحکم، مخزن الکتب، دارالکتب، و مکتبة استفاده مي‌شود که دو واژه‌ي مکتبة و دارالکتب در حال حاضر مصطلح است.
کتابخانه شهر اشتوتگارت آلمان با معماري بي‌نظير
براي ارائه تعريفي از کتابخانه بايد آن را از نظر فيزيکي و کارکردي مدنظر قرار داد.
الف) از نظر فيزيکي مي توان تعاريف زير را براي کتابخانه در نظر گرفت:
- کتابخانه مکاني است براي حفظ و نگهداري آثار مکتوب و غير مکتوب که طي تاريخ تمدن بشر به وجود آمده است.
- کتابخانه مخزني است براي حفظ مواد و منابع هنري، علمي، ادبي، اجتماعي و غيره که بر روي رسانه‌هاي مختلف ثبت و ضبط شده‌اند.
- کتابخانه مکاني است که انواع منابع و مواد در آن به صورت سازماندهي شده حفظ و نگهداري مي‌شود.
- کتابخانه مکان فيزيکي است که انواع رسانه‌هاي مکتوب، ديداري و شنيداري و الکترونيکي در آن نگهداري مي‌شود.
ب) اما از نظر کارکردي و اجتماعي تعاريف زير را مي توان ارائه داد:
- کتابخانه نهادي است اجتماعي که سازوکار اصلي ذخيره سازي، حفاظت و اشاعه دانش و اطلاعات را فراهم مي‌سازد.
- کتابخانه نهادي است زاده‌ي جامعه که در طول تاريخ تمدن در خدمت حفظ و نشر دانش بوده است.
- کتابخانه نهادي اجتماعي است که روح تمدن بشري را حفظ و نگهداري کرده است.
کتابخانه نهادي است که کارکردهاي اصلي حرفه‌ي کتابداري يعني جمع‌آوري، سازماندهي، اشاعه و مديريت منابع اطلاعاتي در آن انجام مي‌شود.
با تلفيق اين تعاريف مي‌توان کتابخانه را اين اينگونه تعريف کرد:
کتابخانه نهادي اجتماعي است که با ذخيره سازي، حفاظت و اشاعه‌ي پيشنه‌هاي مکتوب، ديداري و شنيداري و الکترونيکي با استفاده از خدمات کارکنان آموزش ديده در خدمت تعليم و تربيت و توسعه سياسي، اقتصادي، اجتماعي، علمي و فرهنگي است.